Jonge muis met de hand grootbrengen
Een baby muis met de hand grootbrengen is lastig. Het slagingspercentage is ongeveer 25% voor een onervaren iemand. Ook de juiste voeding en middelen zijn van invloed. Contact met andere muizen is ook erg belangrijk voor de ontwikkeling. Creek Valley Critters heeft een prachtige handleiding op video gemaakt. Zie hier op Youtube.
Melk voor muizen
Voor de huismuis en andere inheemse muizensoorten zoals veldmuis, spitsmuis en woelmuis adviseren we FoxValley 30/50. Dit bevat iets minder vet en lactose dan de moedermelk, maar komt het dichtst in de buurt. Meng het 3 delen poeder met 2 delen water.
Voor de overige (exotische) muizensoorten adviseren we puppymelk. Meng het 1 deel poeder met 1 deel water. Of voor de Speudomys Australis 3 delen poeder met 4 delen water.
Er zijn verschillende soorten muizen. De meest voorkomende muis die als huisdier wordt gehouden is de huismuis. En in Nederland en België leeft ook nog de spitsmuis en de veldmuis. Een baby spitsmuis of baby veldmuis kun je hetzelfde grootbrengen als een huismuis. Maar het blijven wilde dieren. Een spitsmuis of veldmuis is geen huisdier en wordt ook niet tam als je het met de hand grootbrengt.
De melk van de huismuis heeft een extreem hoog vetpercentage en ook het hoge percentage vaste stof is opvallend.
Onderstaande tabel geeft de gemiddelde samenstelling van moedermelk van verschillende muizensoorten. De samenstelling van de moedermelk kan per dag verschillen. Ook is de grootte van het nest van invloed op de samenstelling van de melk.
|
soort muis
|
vet (in %) |
eiwit (in %) |
lactose en suikers (in %) |
vaste stof (in %) |
|
Huismuis (mus musculus) |
27.0 | 12.5 | 2.6 | 40.8 |
| Australische spingmuis (Notomys Alexis) | 15.0 | 5.5 | 2.6 | 29.3 |
| Grasland woelmuis (Microtus pennsylvanicus) | 16 | 7 | 3 | ? |
| Prairie woelmuis (Microtus ochrogaster) | 16 | 7 | 3 | ? |
| Bruine australische springmuis (Notomys cervinus) | 10.3 | 5.6 | 2.3 | 30.2 |
| Mitchell's spingmuis (Notomys mitchelli) | 7.5 | 6.5 | 2.7 | 33.3 |
| Pseudomys Australis | 12.1 | 6.4 | 3.6 | 25.4 |
Dit komt overeen met een melkpoeder met:
|
samenstelling melkpoeder
|
vet (in %) |
eiwit (in %) |
lactose en suikers (in %) |
mengverhouding poeder : water |
|
huismuis (mus musculus) |
62 | 29 | 6 | 3 : 2 |
| australische spingmuis (Notomys Alexis) | 48 | 17 | 8 | 1 : 1 |
| Bruine australische springmuis (Notomys cervinus) | 32 | 17 | 7 | 1 : 1 |
| Mitchell's spingmuis (Notomys mitchelli) | 21 | 18 | 8 | 1 : 1 |
| Pseudomys Australis | 45 | 24 | 13 | 3 : 4 |
Benodigdheden voor het voeden van jonge muizen
Melk:
Voor muizen adviseer ik FoxValley 30/50 te gebruiken. Meng 3 delen poeder met 2 delen water.
ORS Elektrolytenoplossing:
ORS Elektrolytenoplossingen zijn te koop bij apotheek en drogist. Het is een poeder dat gebruikt wordt tegen uitdroging bij diarree. Het wordt ook wel ORS of Orisel genoemd. Op de verpakking staat hoe je het moet aanmaken met water. Er is ook een speciale elektrolytenoplossing voor dieren: Rehydration. Dit is te koop in onze webshop.
In plaats van een electrolytenoplossing van de apotheek kun je ook Protexin Bio-Lapis gebruiken. Dit bevat naast elektrolyten ook prebiotica, probiotica, enzymen en vitaminen om de darmen in optimale conditie te brengen. Protexin Bio-Lapis is ontwikkeld voor konijnen, maar kan ook aan andere kleine zoogdieren gegeven worden. Het is te koop bij sommige dierenartsen, maar niet echt makkelijk verkrijgbaar.
ORS kun je ook zelf maken.Wat is ORS en hoe maak je het?
Penseel:
Jonge muizen zijn te klein voor een speentje. Je kunt ze voeden met behulp van een penseel. Neem een schone, dunne penseel. Later kun je overstappen op een grotere maat penseel. De penseel doop je steeds in de melk en dan laat je het jonge muisje ervan sabbelen tot het droog is.
Warmtebron:
Jonge muizen kunnen zichzelf niet warm houden. Normaal doet de moeder dat, door over het nest te gaan zitten. Wanneer de moeder wegvalt, zul je de jonge muizen warm moeten houden, bijvoorbeeld met een Snugglesafe heatpad of een warmtematje. Meer over warmte voor jonge dieren.
Voedingsschema jonge muis
Lees voordat je een jonge muis gaat voeden eerst de artikelen "De eerste 24 uur" en "Zo voer je een jong dier".
Kook water en laat het afkoelen tot ongeveer 50 graden. Meng het melkpoeder met het water volgens de aangegeven verhouding. Doe dit bij voorkeur 4 uur van tevoren, zodat het melkpoeder goed alle vocht opneemt. Dit maakt het beter verteerbaar. Wanneer het mengsel klaar is moet het weer worden opgewarmd tot lichaamstemperatuur (niet warmer) voordat je begint met het voeren.
Neem een penseel en doop het in de melk. Pak het jong voorzichtig maar ook stevig vast. Steek het penseel in de bek, zodat het muisje eraan kan sabbelen. De eerste dagen zal dit even wennen zijn. Het is met een penseel moeilijk te bepalen hoeveel melk het dier binnenkrijgt. Let daarom goed op het gedrag van het dier. Forceer niets. Heeft het dier weinig gedronken bij een voeding, dan zal het waarschijnlijk de volgende voeding meer drinken.
We wijzen er nogmaals op dat een jonkie elke twee uur gevoed moet worden, de hele dag door (en dus ook ’s nachts). Je begrijpt dat hier toewijding voor nodig is. Na elke voeding moet je het jong helpen om zijn blaasfunctie op pijl te houden door met een wattenstaafje zachtjes over de anale en genitale zone te wrijven. Dit stimuleert het plassen. Verwijder urine en uitwerpselen regelmatig uit het nest.
Hoe moet je het muisje vasthouden tijdens het voeren?
Jonge dieren wikkel je het beste in een doekje. Het houdt ze warm, en ze zullen minder friemelen. Veel dieren vinden het fijn om de oogjes bedekt te hebben tijdens het drinken. En met het doekje heb je altijd een puntje vrij om het bekkie mee af te vegen.
In onderstaand filmpje zie je hoe een hermelijntje gevoerd wordt met een spuitje en een konijnenspeentje. Een muisje is weliswaar kleiner, maar je kan dezelfde techniek, de pengreep, ook toepassen op een muisje:
Spenen (ontwennen van melkvoeding)
Omdat het jong zo veel voedingen nodig heeft, is het belangrijk om zo snel mogelijk, eerder dan normaal, met het spenen te beginnen. Idealiter start je aan het begin van de tweede week met het spenen, maar dit is afhankelijk van de bereidheid van het jong om vast voedsel te accepteren. Biedt het jong wanneer het twee weken oud is regelmatig havervlokken aan. Of neem een zeer ondiep bakje (een deksel van een groentepot bijvoorbeeld) en doe daarin wat knäckebröd met wat aangemaakte melkpoeder. Jonge muizen kunnen nog niet goed vloeistoffen oplikken, maar ze kunnen wel aan de knäckebröd zuigen en knabbelen.
het spenen kan beginnen zodra hij deze begint te eten, maar begin niet eerder, want een gebrek aan interesse in vast voedsel betekent dat de spijsverteringsenzymen van het jong dit soort voedsel nog niet kunnen verteren. Zoals eerder gezegd, zijn de vooruitzichten voor het jong niet goed, maar als je deze stappen zo snel mogelijk opvolgt, geef je hem de beste kansen. Om te gaan spenen moet je de tijd tussen de melkvoedingen geleidelijk groter laten worden en ervoor zorgen dat het jong in plaats daarvan vast voedsel eet (havervlokken, korrels, ongezoete muesli, etc). Je moet het jonkie dagelijks wegen om zijn groei in de gaten te houden en te controleren of hij genoeg energierijk voedsel binnenkrijgt tijdens het spenen.
Hygiënisch werken
Dieren die met de hand worden grootgebracht hebben vaak een minder goed werkend immuunsysteem. Via de moedermelk krijgen ze allerlei afweerstoffen binnen, maar in kunstmelk zit dat niet. Je kunt wel probiotica en colostrum toevoegen aan de melk om het afweersysteem te helpen ondersteunen.
Maar hygiënisch werken blijft zeer belangrijk!
Was voor elke voeding je handen en zorg voor schone materialen.
Instructiefilms over het grootbrengen van jonge muizen
Creek Valley Critters heeft een tiental instructiefilms op Youtube gezet waarin ze duidelijk aangeven hoe je een jonge muis met de hand kunt grootbrengen. Ook aan de socialisatie van de muis wordt veel aandacht gegeven.
Film 1: de eerste dag
Goed handelen op de eerste dag vergroot het slagingspercentage aanzienlijk. Begin met een electrolytenoplossing. Dat helpt tegen uitdroging en voorkomt darmproblemen. Maak daarna de melk aan met meer water dan aanbevolen. Zo went het muisje langzaam aan de nieuwe melk.
Een heel jong muisje, zonder haren en pigment, kan je het beste ieder uur een heel klein beetje voeren met een penseeltje. Hoe vaker je voert, hoe beter.
Oudere diertjes kan je ook de melk laten oplikken vanaf je huid. Spuit met een klein spuitje een druppeltje melk op je vinger of handpalm, en laat het muisje dat voorzichtig oplikken. Was je handen iedere keer zeer grondig met water en zeep, voordat je het aanraakt of gaat voeden.
In het filmpje zie je ook hoe de verzorgers een rustig mannelijke muis introduceren aan het jong. Contact met andere muizen is ook erg belangrijk voor de sociale ontwikkeling. In elk filmpje zie je hoe het contact tussen de twee muizen verloopt. De volwassen muis gaat steeds meer een vaderrol op zich nemen.
bekijk de film op youtube: https://youtu.be/sNX2byHbppM
Film 2: De voeding voor een jonge muis
Creek Valley Critters maakt gebruik van een speciale samengestelde voeding voor jonge muizen. In onderstaande film zie je hoe je dit klaar moet maken.
Maar werken met FoxValley 30/50 of een andere kittenmelk werkt vaak beter, zeggen ze zelf ook.
bekijk de film op youtube: https://youtu.be/nNPoBJiHdy8
Onderstaand filmpje is een instructiefilm over het aanmaken van melkpoeder.
LET OP: In het voorbeeld wordt een verhouding van 2 schepjes poeder met 3 schepjes water gebruikt, maar voor muizen is het precies omgekeerd!
Gebruik bij muizen 3 schepjes poeder met 2 schepjes water, zodat je een dikker papje krijgt.
Film 3: Hoeveelheid voeding voor een jonge muis
Geef een jonge muis elke 2 uur een voeding. Ook 's nachts. Officieel is de hoeveelheid melk die een muis nodig heeft ongeveer 0,05 ml per gram lichaamsgewicht. Maar je hoeft dit niet exact af te meten. Aan het gedrag van de jonge muis kun je zien hoeveel melk je moet geven.
Je ziet in dit filmpje hoe enthousiast het muisje aan het begin van de voeding is, en hoe hij langzaam voldaan raakt. Ook kun je door de dunne huid de maag goed zien.
Bekijk de film op youtube:http://youtu.be/CRccN-ik4MA
Film 4: Hoe je een jonge muis moet voeden
Hoe pak je een jonge muis op? En hoe houd je het goed vast tijdens het voeden? Dat komt aan bod in deze film.
Ook zie je hoe je de muis moet schoonmaken en de buik moet masseren met een wattenstaafje.
Bekijk de film op youtube: http://youtu.be/o4_mFLcLBio
En hier nog een filmpje van een jonge springspitsmuis die met een piepklein spuitje en speentje wordt gevoed: http://youtu.be/pIhdD8_xP90
Film 5: Warmte
In de natuur bouwt de moeder een warm nest en houden beide ouders de jongen om beurten warm met hun lichaam. Een jonge muis kan zelf niet goed op temperatuur blijven en verliest veel warmte. In deze instructiefilm veel informatie over het warm houden van een jonge muis.
Bekijk de film op youtube: https://youtu.be/zETstxOXUHo
Film 6: Uitdroging, diarree en een opgeblazen buik.
ondanks je goede zorgen kunnen uitdroging, diarree en een opgeblazen buik toch voor komen. In deze film zie je wat je moet doen als jouw muis ziek wordt.
Bekijk de film op youtube: http://youtu.be/GiYnBNTxUuw
film 7: Niet eten, vachtproblemen en wassen.
Jonge muizen hebben vaak een periode dat hun vacht er slecht uit ziet en een schilferige huid. Dat komt meestal vanzelf weer goed.
Maar wat doe je als een jonge muis niet wil eten? En hoe was je een jonge muis?
Bekijk de film op youtube: http://youtu.be/yOzJTYerfhk
Film 8: Slaapgebrek, grote nestjes en ademhalingsproblemen
Voor de verzorger is het erg zwaar om een jonge muis groot te brengen. Omdat het muisje ook 's nachts elke 2 uur gevoed moet worden, heb je al snel een slaapgebrek. De verleiding is groot om voedingen over te slaan of meer tijd tussen de voedingen te doen, maar daar kan het muisje ziek van worden. Een groot nest met de hand grootbrengen is haast niet te doen. Zodra ze allemaal zijn gevoerd, is de eerste al weer aan de beurt.
Ook ademhalingsproblemen komen aan bod in dit filmpje. Welke geluiden zijn normaal, en welke niet? En wat kun je er aan doen?
Bekijk de film op youtube: http://youtu.be/E3OFeFvPrD8
Film 9: Poep,verwondingen en geslachtsbepaling bij jonge muizen.
De normale kleur voor muizenpoep is geel, met af en toe een donkerder plekje. Groene poep kan duiden op een bacteriële infectie. Werk altijd zo hygiënisch mogelijk.
Een jonge muis kan gemakkelijk gewond raken. Te stevig vasthouden veroorzaakt interne kneuzingen en een val kan natuurlijk ook verwondingen veroorzaken. Voorkomen is beter dan genezen.
Tot slot een stuk over hoe je het geslacht van je muis kunt vaststellen.
Bekijk de film op youtube: http://youtu.be/AeNSdB8IvnM
Film 10: Spenen van een muis
Spenen betekent (geleidelijk) overstappen van melkvoeding op vast voedsel.
Bekijk de film op youtube: http://youtu.be/0NiKikNJYoM
